Mijn blog over Harvey Weinstein in ‘Untouchable’ staat nog maar nauwelijks online of daar is ‘Yogi, Guru, Predator’. In deze documentaire wordt de ‘founder’ van Bikram Yoga, Bikram Choudury, geportretteerd als…nou ja, de titel spreekt eigenlijk wel voor zich.
Niet om nu de hele #MeToo-discussie weer nieuw (of oud) leven in te willen blazen, want het is inmiddels alomtegenwoordig dat mannen met macht zich vergrijpen aan vrouwen en hun macht seksueel misbruiken. Maar ik vraag me wel af: zegt dat nou iets over mannen met macht of over de tijd waarin we leven dat dit juist nu allemaal uitkomt en wordt afgekeurd? Of allebei? En hoe werkt het dat de macht van zulke mannen zich richt op en uit in seks met meisjes die juist ‘nee’ zeggen? (Want het tijdperk dat het een algemeen geaccepteerd antwoord was dat die vrouwen “er ook wel zelf om gevraagd zouden hebben” zijn we gelukkig echt definitief gepasseerd.)
“Vrouwen staan voor mij in de rij”
In zijn eigen docu zegt Bikram dat, als hij dat wil, de vrouwen voor hem in de rij staan. Hoewel hij het niet direct van zijn uiterlijk moet hebben (als heteroman mag en kan ik hier natuurlijk best een uitspraak over doen: bij deze), snap ik zijn uitspraak wel. Het is in ieder geval goed voor te stellen dat deze man met zijn aanzien, kennis en onmiskenbaar charisma, een aantrekkingskracht heeft op behoorlijk wat leden van de andere sekse.
Stel dus dat Bikram hier de waarheid spreekt, én dat ook alle vrouwen die tegen hem getuigden de waarheid spraken, waarom moest hij hen dan toch dwingen tot seks? Wat zit er in dat dwingen dat gezien de omstandigheden niet nodig, maar kennelijk wel noodzakelijk voor hem is?
Ik denk dat dit, net als bij Weinstein, het logische gevolg is van iemand die zich ongrijpbaar en onkwetsbaar waant, van iemand die vindt dat hij boven de wet staat. Het centrale aspect is dan het ‘ermee wegkomen’: dat geeft een kick die deze mannen niet meer kunnen halen uit datgene wat hun macht heeft gebracht. Want toen ze nog geen macht hadden was dát de kick. De mannen wiens schandelijke verhalen nu een voor een naar buiten komen zijn namelijk zonder uitzondering overambitieus, bloedfanatiek en sterk gericht op status en erkenning. En van de tijd dat ze nog niet zo machtig waren, zijn (althans niet voor zover wij dat als publiek weten) eigenlijk nooit verhalen bekend met betrekking tot seksueel grensoverschrijdende gedrag. En nu deze mannen ‘boven de wet staan’ zoeken ze steeds extremere situaties op om alsnog die kick te krijgen. De kick om de beste te zijn, om te domineren, om op de aperots te zitten.
Verslaafd aan de beste willen zijn
En dit noem ik een verslaving. De verslaving zit dan in ‘de grens van het toelaatbare’ opzoeken. Steeds weer kijken tot hoe ver je kunt gaan. Waarmee deze mannen in hun eigen valkuil lopen: want precies datgene wat ze machtig heeft gemaakt (gedurfd, eigengereid, voor de duvel niet bang – eigenschappen die in businesses als die van Bikram en Weinstein aanvankelijk erg succesvol kunnen uitpakken) maakt ze ook weer onmachtig. Ze hebben steeds opnieuw weer iets nodig om aan zichzelf en de wereld te laten zien dat ze ergens in uitblinken, dat ze grenzen verleggen. De ambitie om de beste te willen zijn put uit en verteert, omdat je wel continu alles van jezelf kunt vragen, maar als je zo machtig bent en zo ‘in de picture’ staat is er op een gegeven moment niets meer in je zakelijke en publieke omgeving dat je nog uitdaagt. Dus zoek je de uitdaging op andere plekken, waar nog wel competitie is zodat je op die manier aan jezelf kunt laten zien dat je er nog toe doet.
In het geval van Bikram waren dat vrouwen die hem zagen als een goeroe, terwijl dat voor hem niet meer genoeg was. Hij wilde dat ze hem zouden zien als seksgod, dat ze hem niet alleen zouden aanbidden in de rol van leraar, maar juist als persoon, als man. Voor Bikram waren zijn dwangmatige escapades een ideaal, en voor de vrouwen een giftige belangenverstrengeling. Omdat de vrouwen zijn macht en goedkeuring nodig hadden om hun eigen ambities als yogadocent te verwezenlijken, kwamen ze aanvankelijk niet openlijk uit voor zijn misdragingen. Daardoor werd Bikram gestimuleerd in zijn eigen waarheid: namelijk dat hij recht had op dit gedrag. Tel hierbij het verslavende aspect op en het wordt direct duidelijk dat Bikram niet meer zonder deze schadelijke gewoonte kon. Macht erotiseert, maar helaas nog het meest voor de man die alle macht al heeft.